🧱 ตารางรวมหน่วยที่ใช้ในงานโยธา (Civil Engineering Units Chart)

ในงาน วิศวกรรมโยธา (Civil Engineering) เราจะพบกับหน่วยวัดหลายประเภท ทั้งแรง น้ำหนัก ความเค้น ความยาว ปริมาตร และพลังงาน การเข้าใจหน่วยเหล่านี้เป็นพื้นฐานสำคัญในการคำนวณโครงสร้าง ดิน น้ำ และวัสดุทุกชนิด บทความนี้ได้รวบรวมหน่วยหลักที่ใช้ในงานโยธาไว้ให้ครบในที่เดียว ✅

⚙️ 1. หน่วยแรง (Force)

หน่วย	สัญลักษณ์	ความหมาย	ความสัมพันธ์
นิวตัน	N	แรงที่ทำให้มวล 1 kg เคลื่อนที่ด้วยความเร่ง 1 m/s²	—
กิโลนิวตัน	kN	หน่วยแรงที่นิยมใช้ในงานโยธา	1 kN = 1,000 N
เมกะนิวตัน	MN	ใช้ในโครงสร้างขนาดใหญ่ เช่น เขื่อน	1 MN = 1,000,000 N
ตันแรง	tf	แรงจากน้ำหนัก 1 ตัน	1 tf ≈ 9.81 kN
ปอนด์แรง	lbf	หน่วยแรงระบบอังกฤษ	1 lbf = 4.448 N

💬 ตัวอย่าง: คานรับน้ำหนัก 50 kN → เท่ากับแรงประมาณ 5 ตัน

⚖️ 2. หน่วยมวลและน้ำหนัก (Mass / Weight)

หน่วย	สัญลักษณ์	ความหมาย	ความสัมพันธ์
กิโลกรัม	kg	หน่วยมวลพื้นฐานในระบบ SI	—
ตัน	t	มวลขนาดใหญ่ เช่น รถบรรทุก, ดิน	1 t = 1,000 kg
ปอนด์	lb	หน่วยในระบบอังกฤษ	1 lb = 0.454 kg

💡 น้ำหนัก (Weight) = มวล × ความเร่งโน้มถ่วง → น้ำหนัก 1 t ≈ 9.81 kN

🧱 3. หน่วยความดัน / ความเค้น (Pressure / Stress)

หน่วย	สัญลักษณ์	ความหมาย	ความสัมพันธ์
ปาสคาล	Pa	1 Pa = 1 N/m²	—
กิโลปาสคาล	kPa	ใช้บ่อยในงานดินและแรงดันน้ำ	1 kPa = 1,000 Pa
เมกะปาสคาล	MPa	ใช้บ่อยในงานคอนกรีต เหล็ก	1 MPa = 1,000,000 Pa
ปอนด์ต่อตารางนิ้ว	psi	หน่วยระบบอังกฤษ	1 psi = 6.895 kPa
บาร์	bar	ใช้กับแรงดันของเหลว	1 bar = 100 kPa

💬 ตัวอย่าง: คอนกรีต fc′ = 25 MPa → เท่ากับแรงอัดประมาณ 250 kg/cm²

📏 4. หน่วยความยาว (Length)

หน่วย	สัญลักษณ์	ใช้กับ	ความสัมพันธ์
มิลลิเมตร	mm	เหล็กเส้น, ความหนา	1 m = 1,000 mm
เซนติเมตร	cm	ใช้ในแบบเขียน	1 m = 100 cm
เมตร	m	หน่วยหลักในงานโยธา	—
กิโลเมตร	km	งานถนน, สะพาน	1 km = 1,000 m
นิ้ว	in	ระบบอังกฤษ	1 in = 25.4 mm
ฟุต	ft	งานระบบอังกฤษ	1 ft = 0.3048 m

📐 5. หน่วยพื้นที่ (Area)

หน่วย	สัญลักษณ์	ความสัมพันธ์	ใช้กับ
ตารางเมตร	m²	—	พื้นที่อาคาร, ถนน
ตารางเซนติเมตร	cm²	1 m² = 10,000 cm²	พื้นที่หน้าตัด
ตารางมิลลิเมตร	mm²	1 m² = 1,000,000 mm²	เหล็กเส้น
เฮกตาร์	ha	1 ha = 10,000 m²	พื้นที่เกษตร
ไร่	—	1 ไร่ = 1,600 m²	ใช้ในไทย
ตารางวา	—	1 วา² = 4 m²	ที่ดิน

🧊 6. หน่วยปริมาตร (Volume)

หน่วย	สัญลักษณ์	ความหมาย
ลูกบาศก์เมตร	m³	ใช้กับคอนกรีต ดิน น้ำ
ลิตร	L	1 L = 0.001 m³
ลูกบาศก์เซนติเมตร	cm³	ใช้ในห้องแล็บ

💬 ตัวอย่าง: เทคอนกรีต 2.5 m³ = ปริมาณคอนกรีตประมาณ 6,000 kg

💧 7. หน่วยแรงดันน้ำ (Hydraulic Pressure / Head)

หน่วย	สัญลักษณ์	ความสัมพันธ์
เมตรของน้ำ	m H₂O	แรงดันจากคอลัมน์น้ำ
บาร์	bar	1 bar ≈ 10 m H₂O
กิโลปาสคาล	kPa	1 m H₂O ≈ 9.81 kPa

🔩 8. หน่วยความแข็งแรงของวัสดุ (Material Strength)

ปริมาณ	หน่วย	ความหมาย
ความเค้นอัดคอนกรีต (fc′)	MPa	ใช้ในการออกแบบคอนกรีต
ความเค้นครากเหล็ก (fy)	MPa	ใช้ในการออกแบบโครงสร้างเหล็ก
โมดูลัสยืดหยุ่น (E)	MPa หรือ GPa	วัดความแข็งของวัสดุ

💬 เช่น เหล็ก SD40 → fy = 400 MPa, E ≈ 200,000 MPa

🔢 9. หน่วยอื่น ๆ ที่ใช้บ่อย

ประเภท	หน่วย	ตัวอย่างการใช้
มุม	°, rad, gon	มุมลาด, มุมเอียงคาน
เวลา	s, min, h, day	การบ่มคอนกรีต 7 วัน
ความหนาแน่น	kg/m³	ดิน ~1800 kg/m³
น้ำหนักจำเพาะ	kN/m³	ดินแห้ง ≈ 18 kN/m³
พลังงาน	J, kJ, MJ	งาน, การกระแทก

📘 สรุปภาพรวม

ประเภท	หน่วยหลัก (SI)	หน่วยอื่นที่พบบ่อย
แรง	N, kN	tf, lbf
มวล	kg	t, lb
ความเค้น	Pa, MPa	psi, bar
ระยะทาง	m	mm, cm, in
พื้นที่	m²	rai, wa²
ปริมาตร	m³	L, cm³
ความดันน้ำ	kPa, m H₂O	bar
พลังงาน	J	kJ, MJ

✨ สรุปส่งท้าย

หน่วยทั้งหมดนี้เป็นพื้นฐานสำคัญของการทำงานด้านโยธา ไม่ว่าจะเป็นการคำนวณคาน เสา ฐานราก การวิเคราะห์ดินและแรงดันน้ำ หรือแม้แต่การวัดพื้นที่และปริมาตรหน้างาน รู้หน่วยให้แม่น คิดถูกแม่นยำ งานก็ปลอดภัยและประหยัดมากขึ้นครับ 👷‍♀️💪